Woliński Park Narodowy
Piękna nasza polska cała, piękne góry i morze. Piękne lasy, jeziora, piękne zwierzęta i przyroda. Ich walory chronione są obecnie w blisko trzydziestu Parkach Narodowych, absolutnie unikalnych i różnorodnych, obejmujących swym obszarem kilkanaście niepowtarzalnych ekosystemów. Jednym z nich jest położony na wyspie Wolin, Woliński Park Narodowy, reprezentujący najznakomitsze elementy przyrodnicze zachodniej części wybrzeża polskiego. Wolin, to jedna z niewielu polskich wysp, największa z położonych całkowicie w granicach naszego kraju. Obejmujący około 5000 hektarów park utworzony został rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 3 marca 1960 roku i niedawno święcił pięćdziesięciolecie swojego istnienia. Mimo, że ponad 90% chronionych terenów to lasy, krajobraz jest tutaj silnie zróżnicowany.
Położony tuż nad morzem
Elementem najbardziej charakterystycznym jest z pewnością wysoki brzeg morski nazywany klifem, rozliczne wzgórza i pagórki czy będące ostoją wielu gatunków ryb, płazów, gadów, a także małych ssaków, śródleśne jeziora.
Unikalna polska flora i fauna
Obok typowych dla polskiej przyrody gatunków takich jak jeleń, sarna czy dzik, pośród parkowych ostępów napotkać można innych przedstawicieli fauny – wydrę, kunę, gronostaja, a także ponad 200 gatunków ptaków. Gnieździ się tutaj na przykład rzadko już spotykany orzeł bielik, objęty ochroną gatunkową, uhonorowany jako symbol Wolińskiego Parku Narodowego. Najbardziej interesującymi przedstawicielami flory są mikołajek nadmorski i wiciokrzew pomorski. Z geologicznego punktu widzenia krajobraz Wolińskiego Parku Narodowego jest bardzo młody, można przyjąć że zaczął się on kształtować dopiero w okresie polodowcowym.
Zalew Szczeciński
Wyspa, na której został utworzony dzisiejszy park wraz z inną, nazywaną Uznam, zamyka Zalew Szczeciński od strony Bałtyku. Rzeki Dziwna, Świna i Piana opływające wyspy od wschodu i zachodu, stanowią połączenie akwenów sąsiadujących ze sobą, to właśnie tędy wody Odry znajdują ujście do morza. Powstanie wyspy Wolin ocenia się na około 12 tysięcy lat, kiedy lądolód skandynawski cofnął się na północ, ostatecznie opuszczając nasze ziemie.
Zalew Szczeciński i część Zatoki Pomorskiej tworzyły wówczas rozległą płaską nieckę moreny dennej (z wielkim prawdopodobieństwem można przyjąć, że były to tereny podmokłe, którego jedynie północną część zamykały wzniesienia moreny czołowej (miejsca akumulacji materiałów naniesionych przez przemieszczający się lodowiec). Nizina ta rozcięta była potężną wstęgą Praodry, która to szerokim ujściem zmierzała do Morza Bałtyckiego. Miejsce, w którym wody Praodry łączyły się z Bałtykiem to tzw. Brama Świny, utworzona przez dyluwialne wzgórza Wolina i Uznamu. W późniejszym okresie poziom morza podnióśł się, a przybrzeżna nizina uległa zatopieniu. Ponad taflą wody przetrwały jedynie wspominane wcześniej wzgórza – dzisiejsze wyspy Uznam i Wolin.
Wydmy nadmorskie
Krajobraz wysp jest ustawicznie kształtowany wskutek działalności fal i prądów morskich, powodujących erozję z jednej strony, a nadbudowujących tereny południowe wód rzeki, przynoszących z głębin lądu namuły i piasek. W związku z tym obserwować możemy proces przyrastania lądu w nizinnej części wyspy, i zabierania przez morze najstarszych jej fragmentów. Najmłodsze wydmy liczą sobie zaledwie 350 lat, najstarsze – około 7000! Klifowy brzeg w najlepszy sposób ukazuje nam destrukcyjną działalność morza, porównując stare mapy łatwo jest zauważyć, że tylko w przeciągu dwustu lat, ubyło tu aż 150 metrów lądu. Średnio to niecały metr rocznie, ale miejscami bywa znacznie więcej.
Ubytki brzegu morskiego mogą sobie liczyć fragmentami nawet kilka metrów w ciągu jednego roku. Jednakże morze prócz tylko zabierania, oddaje nam też w rewanżu zgromadzone w swych odmętach skarby. Najpopularniejszym z nich jest budzący zainteresowania zarówno wśród turystów jak i mieszkańców bursztyn, nazywane także jantarem. Jest to nic innego jak skamieniała żywica prehistorycznych drzew iglastych, w głównej mierze sosny bursztynowej, zatopionych przed milionami lat, skamieniałej, często zawierającej w swym wnętrzu drobne zwierzęta i rośliny. Bursztyn prócz wartości użytkowych jest dla nas wobec tego również skarbnicą wiedzy o świecie sprzed milionów (najczęsciej 30 – 50) lat. Jak się okazuje w lesie bursztynowym żyły prócz sosen, tak niespotykane na naszym terenie gatunki, jak żywotniki, tuje, sekwoje, jodły, a nawet dwa gatunki palm! Brzeg morski zaprawdę trudno sobie wyobrazić bez ptaków.
Co mieszka nad morzem?
Obszar Wolińskiego Parku Narodowego, nie tylko w bezpośredniej bliskości morza zamieszkuje m.in. sieweczka obrożna, rozliczne mewy, spośród których najpopularniejsza jest śmieszka, nieco większa od niej mewa pospolita oraz mewa srebrzysta. podobne do nich wydrzyki, rybitwa, a spośród tych przybywających tylko sezonowo łabędź krzykliwy, kaczki lodówki, edredony, uhle i markaczki. Wśród bujnego runa żyje jaszczurka żyworódka i żmija zygzakowata – jedyny jadowity wąż krajowy. Obok formy typowej, mającej charakterystyczny zygzak na grzbiecie spotyka się czasami unikalną odmianę całkowicie czarną. Żmija jest powszechnie tępiona, lecz ofiarami padają także niejednokrotnie niejadowite węże, jak zaskroniec i miedzianka, a nawet padalec, chociaż ten ostatni należy do jaszczurek.
Pożyteczne żmije
Żmije mimo antypatii jaką darzą je ludzie, są bardzo pożyteczne. Żywią się głównie drobnymi gryzoniami, przyczyniając się do utrzymywania równowagi populacji gryzoni, które posiadają zdolność do bardzo szybkiego rozrodu. Zatem przy spotkaniu ze żmiją należy zachować się spokojnie i nie wyrządzać jej krzywdy mając świadomość, że ona z pewnością pierwsza nas nie zaatakuje.
Wakacje nad morzem – luksusowe kwatery i tanie noclegi
Najważniejsze miejscowości położone na obszarze lub w pobliżu Wolińskiego Parku Narodowego, to znane szczególnie wczasowiczom Międzyzdroje, centrum regionu Świnoujście, położone częściowo na wyspie Wolin, częściowo na sąsiednim uznamie, miasto Wolin, a także mniejsze ośrodki jak Międzywodzie, Wisełka czy Warnowowo. Po drugiej stronie Dziwny położony jest zabytkowy Kamień Pomorski, dawna siedziba biskupów.
W każdej z tych miejscowości turysta znajdzie wiele ofert noclegów, od luksusowych hoteli (Międzyzdroje) po wczasowe ośrodki czy tanie kwatery. Większe miejscowości prócz bazy noclegowej dysponują również rozwiniętym zapleczem gastronomicznym, a – szczególnie w sezonie wakacyjnym – oferują także całą gamę wydarzeń kulturalnych.
Międzyzdroje to także siedziba władz Wolińskiego Parku Narodowego – zwiedzić tam można, prócz muzeum przyrodniczego, ze wszech miar interesującą pokazową zagrodę żubrów.
Nadomorskie kurorty i ciągnące się wzdłuż wybrzeża złociste plaże z pewnością zaspokoją potrzeby żądnych wypoczynku wczasowiczów, dla tych bardziej aktywnych a w szczególności dla miłośników przyrody w bezpośredniej bliskości leży nie lada gratka – Woliński Park Narodowy, którego uroki starałem się w ramach tego artykułu przybliżyć.